De noodzaak van kunst

In tijden van oorlog zijn de kunsten van vitaal belang. Zelfs in de Tweede Wereldoorlog waren theaters, bioscopen en dansscholen enkel een paar dagen gesloten. Gelukkig; want juist in een tijd die verdriet, boosheid, verwarring en onzekerheid brengt, heb je een uitlaatklep nodig. Een plek om je gevoel kwijt te kunnen en een manier om heel even de ellende van de dag te vergeten. Je mee te laten voeren door ‘Het Zwanenmeer’ door Het Nationale Ballet, handjes vasthouden in de bioscoop bij een romantische film of wegdromen bij het Philharmonisch Orkest. Kleine lichtpuntjes, die ervoor zorgen dat je mentaal weerbaarder bent en je leven naast donkere dagen ook lichte momenten heeft.

Hoe wrang dat juist theaters en bioscopen als eerste gesloten werden in onze oorlog tegen vijand corona? Juist dat ene leuke uitje met familie of vrienden kan nu niet meer. Dat wil niet zeggen dat de behoefte daaraan eveneens niet langer bestaat. Sterker nog; nu we de deur niet meer uitkunnen, zijn de kunsten belangrijker dan ooit en zullen we manieren moeten vinden om die behoefte daaraan op een andere manier in te vullen. Gelukkig schieten de initiatieven als paddestoelen uit de grond. Gratis te bekijken dansfilms, registraties van concerten en documentaires. Het internet biedt het enige kijkje naar buiten aan en dus lezen we columns, lachen we onze zorgen weg bij een nogmaals uitgezonden show van Youp van t Hek en kijken we naar het de uitzonderlijke choreografieën Nederlands Dans Theater. Al verzetten we onze gedachten maar gedurende één enkel uur per dag, dan nog betekent dat dat ons hoofd vol zorgen even één uurtje per dag vakantie houdt. En wie wordt er nou niet blij van vakantie, al is het maar een uurtje per dag?

Naast dat we genieten van kunst door deze tot ons te laten komen is het ook belangrijk dat we er zelf actief mee aan de slag gaan. Dus niet alleen kijken naar een dansvoorstelling, maar ook; zelf dansen. Waarom? Omdat je dan op een actievere manier bezig bent je met je lichaam te verbinden. Je duikt dieper in bewegingen dan wanneer je alleen naar een dansvoorstelling kijkt. Zelf actief kunst bedrijven – fotografie, dansen, muziek maken, schilderen of welke kunst dan ook –  geeft een andere dimensie aan je beleving en je vermogen je te uiten, dan alleen naar kunst kijken.

Kunst is daarnaast ook juist nu van essentieel belang vanwege de mentaliteit van kunstenaars. Een inspirerende kunstenaar verdiept zich in andere kunstwerken, kunstdisciplines en heeft een onstilbare honger naar nieuwe ontdekkingen en inzichten. Dat betekent dat een kunstenaar vaak in onzekerheid zijn werk doet. Want als je iets nieuws uitprobeert, weet je van te voren niet of dat een succes zal worden. Soms is dat niet zo. Een kunstenaar is weerbaar en is bereid om bekend terrein opnieuw met andere ogen nieuwsgierig te verkennen. Nu bedoel ik niet alleen beroepskunstenaars. Ook al je hobbymatig danst of schildert krijg je te maken met dergelijke skills. Als je dus een kunst bedrijft word je creativiteit geprikkeld. Je vermogen om met onzekerheid om te gaan. Om te durven improviseren zonder meteen te verwachten dat het eindresultaat fantastisch is. Door uitproberen komen we immers verder. Niet door altijd maar hetzelfde te blijven doen.

Creativiteit, het vermogen om om te denken en het omgaan met onzekerheid waren nog niet eerder zulke relevante skills als nu. Want je moet bereid zijn om alles wat normaal was van tafel te vegen en een open blik naar de toekomst te hebben. We weten niet hoe lang het nog gaat duren voordat we weer terug kunnen gaan zoals het ooit was. We leven in onzekerheid, maar ook daar kun je mee omgaan, als je met creativiteit kijkt naar de mogelijkheden die voor je liggen.

In de aankomende anderhalvemetermaatschappij zullen we allemaal een steentje bij moeten dragen om te kijken op welke manier we ons normale leven kunnen hervatten met totaal nieuwe spelregels. Niet gaan zitten mokken en huilen, maar op een nieuwe en creatieve manier denken aan wat WEL mogelijk is.  Dat is niet makkelijk. We zullen het vast allemaal wel een keer even niet meer zien zitten. Dan bieden de kunsten troost, inspiratie en moed om weer verder te gaan. Pak een goed boek, doe een dansimprovisatie en schilder erop los! Geniet, krijg een nieuw idee en pas het toe. Fotografeer, kijk op een andere manier naar je meubels. Dans ermee, schilder ze, fotografeer ze, bedenk een dialoog tussen je bank en je stoel. Denk out of the box; die skill helpt om straks met elkaar weer verder te gaan, als we eenmaal weer iets meer mogen dan alleen maar thuiszitten.

Waar de verplegers, doktoren en supermarkten van essentieel belang zijn voor onze lichamelijke gesteldheid, zijn de kunsten van vitaal belang om ons gevoel van mentale wellbeing te verzorgen. De danskunst in het bijzonder kan zelfs op beide gebieden van zorg – fysiek en mentaal – onderdak bieden. Sommige kunstenaars zijn gestopt met hun kunst, omdat ze simpelweg niet weten hoe ze deze nu moeten voortzetten, of omdat ze zich hebben omgeschoold om in de verpleging te werken. Tegen hen zou ik willen zeggen; de maatschappij heeft jullie nodig! De kunsten zijn meer dan ooit het beste medicijn tegen depressie, angst en vastzittend gevoel.

Zelf ben ik daarom gaan schrijven, geef ik online danslessen en work-outs. De dansers van L.O.F. DanceCrew, trainen nog steeds meerdere malen per week in hun slaapkamer, terwijl het podium eigenlijk 40meter breed is. Dat vergt veel aanpassing, doorzettingsvermogen en creativiteit. Toch zijn ze inmiddels redelijk gewend aan het aanpasen van dansen en kunnen ze steeds meer hun gevoel in hun dans leggen, zoals ze dat gewend waren te doen met elkaar in de dansstudio of op het podium. Ik wil ze graag fit en klaar voor de voorstellingen houden. En creatief; want dat is vandaag de dag zo belangrijk. Nou, creatief zijn ze! Vandaag kreeg ik zomaar een heel groot cadeau van hen; een creatieve ketting. Een onbetaalbare dansketting. In het geniep hebben ze met z’n 45-en een samenwerking op stand gezet, waarvan dit het resultaat is. Wat fijn om zoveel creativiteit, toewijding, energie danslust en teamwork mijn kant op te zien komen. Dat maakt vandaag meer licht dan donker en dat is de goede kant op. Ik voel me fantastisch met mijn nieuwe mooie dansketting. Ik laat dit prachtige juweel vol trots aan iedereen zien!